Anlatmaya bağlı metinlerde yapı ve tema kadar dil ve anlatımda önemli bir yer tutar.Yazarın kendine has görüşü,anlayışı ve anlatış özelliği o yazarın üslubunu belirler.
Anlatmaya bağlı metinlerde sözcükler gerçek , yan veya mecaz anlamda kullanılır.
Metinler genellikle öyküleyici ve betimleyici anlatım biçimlerini kullanır.Eserlerde süslü bir dil kullanılabildiği gibi yalın bir dilde kullanılabilir.
Anlatmaya bağlı metinlerde anlatıcı üç farklı bakış açısıyla olayları anlatabilir.Bunlar ; ilahi bakış açısı (herşeyi bilen),gözlemci ve kahraman anlatıcı bakış açılarıdır.
16 Mart 2013 Cumartesi
Anlatmaya Bağlı Metinlerde Yapı
Yapı olay örgüsü, kişiler , zaman ve mekan unsurlarından oluştur.
*Olay Örgüsü
Anlatmaya bağlı metinlerin ortak özelliği bir olaya dayanmalıdır.Bu olay kurmaca bir biçimde anlatılır.Metinde anlatılan olayların sebep - sonuç ilişkisiyle birbirine bağlanmasıyla olay örgüsü oluşur.
Örneğin; "Kral öldü , kraliçede öldü" sadece bir olaydır fakat "Kral öldü, kraliçede üzüntüsünden öldü" bir olay örgüsüdür.
Yazarın kurmaca biçimde oluşturduğu olay örgüsünün gerçek hayatta aynen yaşanması imkansızdır.Ancak olayları tek tek ele alırsak gerçek hayatta yaşanabildiğini söyleyebiliriz.
*Kişiler
Anlatmaya bağlı metinlerde bir olayın gerçekleşmesi için en az iki kahramana ihtiyaç vardır.İnsanların dışında hayvanlar ve nesnelerde kullanılabilir.Metindeki kişiler karşımıza tip veya karakter biçiminde çıkar.
*Tip
Belli bir düşüncenin , belli bir topluluğu örnek alan ve belirgin özellikleri olan kişidir.
Örneğin ; Alıngan , cimri , yardımsever
*Karakter
Karakter ise kendine özgü olan, başkalarına benzemeyen belirgin yönüyle öne çıkan kişidir.
*Mekan
Metinlerde olayın geçtiği bir yer olmak zorundadır.Mekan , hayali veya gerçek olabilir.Mekanlar bir ülke , şehir ve köy olabildiği gibi hastahane,okul,revir hatta bir ada bile olabilir.
*Zaman
Anlatmaya bağlı metinlerde olayın başladığı ve bittiği bir zaman vardır.Bu zaman kurmaca biçimde ele alınır.Yazar , zamanı kurgularken tamamının anlatımını yapamayacağı için zamanda atlama, geriye dönüş, özetleme veya unutma gibi yöntemler kullanır.
*Tema
*Olay Örgüsü
Anlatmaya bağlı metinlerin ortak özelliği bir olaya dayanmalıdır.Bu olay kurmaca bir biçimde anlatılır.Metinde anlatılan olayların sebep - sonuç ilişkisiyle birbirine bağlanmasıyla olay örgüsü oluşur.
Örneğin; "Kral öldü , kraliçede öldü" sadece bir olaydır fakat "Kral öldü, kraliçede üzüntüsünden öldü" bir olay örgüsüdür.
Yazarın kurmaca biçimde oluşturduğu olay örgüsünün gerçek hayatta aynen yaşanması imkansızdır.Ancak olayları tek tek ele alırsak gerçek hayatta yaşanabildiğini söyleyebiliriz.
*Kişiler
Anlatmaya bağlı metinlerde bir olayın gerçekleşmesi için en az iki kahramana ihtiyaç vardır.İnsanların dışında hayvanlar ve nesnelerde kullanılabilir.Metindeki kişiler karşımıza tip veya karakter biçiminde çıkar.
*Tip
Belli bir düşüncenin , belli bir topluluğu örnek alan ve belirgin özellikleri olan kişidir.
Örneğin ; Alıngan , cimri , yardımsever
*Karakter
Karakter ise kendine özgü olan, başkalarına benzemeyen belirgin yönüyle öne çıkan kişidir.
*Mekan
Metinlerde olayın geçtiği bir yer olmak zorundadır.Mekan , hayali veya gerçek olabilir.Mekanlar bir ülke , şehir ve köy olabildiği gibi hastahane,okul,revir hatta bir ada bile olabilir.
*Zaman
Anlatmaya bağlı metinlerde olayın başladığı ve bittiği bir zaman vardır.Bu zaman kurmaca biçimde ele alınır.Yazar , zamanı kurgularken tamamının anlatımını yapamayacağı için zamanda atlama, geriye dönüş, özetleme veya unutma gibi yöntemler kullanır.
*Tema
Her metinde tema bulunur.
"Metinde anlatılan nedir ? " sorusunun cevabı temayı ifade eder.Tema soyut ve genel bir kavramdır.Konu ise somut ve özeldir.Temalar yapı ögeleriyle (olay,kişiler,zaman ve mekan) somut hale getirilir.Temayı destekleyen zihniyeti yansıtır.Okuyucu metinden farklı mesajlar çıkarabilir.
Yazar metinde okuyucunun hayal gücüyle doldurabileceği boşluklar bırakabilir.
Anlatmaya Bağlı Metinleri İnceleme Yöntemi
Metin ve zihniyet: Bir toplumun bireylerini hakim olan düşüncelere, inanışlara,kültür unsurlarına,yaşam biçimine yani genel düşünüş ve bakış tarzına zihniyet denir.
Her edebi metin yazıldığı dönemin zihniyetinden etkilenir.O dönemin sosyal hayatı,ekonomisi,siyasi ortamı eserlerde görülür.
Örneğin; Tanzimat dönemi yazarlarından Paşazade Sezai'nin Şergüzeşt adlı romanı köleliği yansıtması bakımından dönemin zihniyetini gösterir.
Her edebi metin yazıldığı dönemin zihniyetinden etkilenir.O dönemin sosyal hayatı,ekonomisi,siyasi ortamı eserlerde görülür.
Örneğin; Tanzimat dönemi yazarlarından Paşazade Sezai'nin Şergüzeşt adlı romanı köleliği yansıtması bakımından dönemin zihniyetini gösterir.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)